parklaan buitengewone projecten
Het landschap, ons werk
Vorig jaar hebben we de vijver een opknapbeurt gegeven. In de vijver lag veel blad en bagger, dat hebben we eruit laten halen en de oevers hebben we wat flauwer gemaakt. Naast waterplanten zoals waterviolier hebben we op de oever verschillende soorten irissen geplant. Die staan nu in bloei. Prachtige eenvoudige blauw maar ook heerlijke barokke vormen en kleuren.
Na een onverwachte witte winter hier aan de Dennensteeg zijn we weer ontwaakt uit de winterslaap en gaan we aan de slag met het nieuwe groeiseizoen van de perennial meadow. Maar eerst, gewoon omdat het zo mooi was, wat plaatjes van de afgelopen winter.
Door het dikke pak sneeuw heb ik het idee, dat veel planten goed door de winter gekomen zijn. Al zijn we natuurlijk benieuwd wat de sneeuwbui van 7 mei voor effect heeft gehad. En nu we ook al flink aantal zonnige dagen hebben gehad zit de groei er goed in. Dus tijd om jullie mee te nemen met de voorbereiding voor het nieuwe groeiseizoen.
In het najaar hebben we vooral hard gewerkt in de proeftuin. De siergrassen zijn afgelopen zomer flink gegroeid. Ze zijn uitgedund waarbij we het grootste deel in de achtertuin, op de nieuwe permanente plekken, is geplant. Een deel is blijven staan en hebben we gecombineerd met een tweede soort. Het zijn combinaties die deels spontaan zijn ontwikkeld en we erg mooi vonden. Sporobolus h. ‘Cloud’(parelgras) is gecombineerd met Achillea millefolium. De Miscantus s. ‘Gracimillus’ is gecombineerd met Verbena bonariensis.
Minder mooie combinaties in de proeftuin zijn uit elkaar gehaald en naar elders in de tuin verhuisd. De Anthemus tinctoria ‘Sause Hollandaise’ bloeit enorm mooi en lang, van mei tot september, maar is een wat ruigere groeier. Hij paste niet bij de andere soorten in het mengsel. We hebben hem nu gecombineerd met Oreganum ‘Rosenkuppel’ en Iris germanica.
In oktober hebben we nieuwe proefvakken ingezaaid. Nu dus in een, volgens James Hitchmouth, gunstigere periode. Zaden die vorst nodig hebben zouden nu beter moeten kiemen.
Deze keer hebben we naast het zaaigoed ook soorten geplant die slecht kiemen, als zaad zeer kostbaar zijn of in zeer lage aantallen voorkomen. Een voorbeeld zijn Kniphofia en Rudbeckia maxima. Ze komen in percentages van minder dan 5% voor maar gaan wel de opvallende bovenlaag van de beplanting vormen (ook wel doorprikkers).
Ook de grassen zijn geplant. Zij hebben ook een laag % maar een ander probleem. Ik merkte dat het, voor mij, niet te doen is om het jonge raaigras, dat een bedreiging is voor het zaaigoed, te onderscheiden van de net gekiemde Descampsia en Pennisetum.
De vier vakken die opnieuw zijn ingezaaid in de proeftuin, liggen nu geconcentreerd bij elkaar. Daarmee hebben we het water probleem opgelost. De vaste planten zijn namelijk geselecteerd op droogte residentie en krijgen alleen in een noodsituatie water. De ingezaaide vakken ontkiemen het beste als ze bij droog weer 2x per week water krijgen. Ze kunnen nu water krijgen als dat nodig is, zonder dat de ingeplante proefvakken water krijgen.
In de geplante proefvakken vallen dit voorjaar vooral de verschillende soorten wolfsmelk op. De Euphorbia cyparissias en Euphorbia polychroma zaaien zich op deze leemhoudende zandgrond goed uit.
De boomgaard-bijentuin
Alle bomen in de boomgaard bloeien inmiddels. Door de ochtendvorst dit voorjaar zijn we wel benieuwd of we in de herfst appels en peren kunnen plukken. De vorige eigenaren vertelde ons overigens dat de peren, in de 25 jaar dat ze er staan, nooit veel vrucht hebben gegeven. Dat is bij ons anders. Ze hingen vol! We denken dat het komt doordat de bijenkasten aan de rand van de boomgaard staan. De boomgaard is daarmee ook een gebied geworden waar we extra letten op de ontwikkeling van drachtplanten. Maar gelukkig kunnen de bijen vliegen. Voor de bijen en natuurlijk ook voor andere insecten is de hele tuin een gedekte tafel waar het hele jaar wat te vinden is.
De achtertuin- perennial meadow
De vegetatie onder de boomgaard is goed de winter door gekomen. De vaste planten zoals smal bladige weegbree en de margrieten beginnen nu echt door te groeien en knop te vormen. Ook smeerwortel neemt zijn plek in en bloeit inmiddels.
De grote plantstroken in de achtertuin zijn opnieuw ingezaaid. Sommige als perennial meadow en andere met eenjarige soorten. De 5% wilde peen, waarvan ik vorig jaar dacht dat het % veel te laag was, blijkt nu toch een mooie basis te vormen. In Engeland worden de perennial vakken vaak verrijkt met 10% 1-jarigen. Zodat er ook de eerste jaren als iets bloeit. Bij ons hebben de 1 jarigen die er vorige jaar stonden voldoende zaad laten vallen waardoor de vakken automatisch met bloemen wordt verrijkt. Net als in de nieuwe proefvakken hebben we in de perennial vakken doorprikkers en grassen geplant.
Spannend om de eerste grote vakken nu echt in te zaaien met de perennials! We zullen in een volgend blog de vertellen hoe deze zich ontwikkelen.
De vijver is uitgebaggerd en we hebben laagtes gegraven om water vast te houden. Vijver en laagtes hebben samen de vorm van een Dommelmeander. Rond en in de vijver zijn veel irissen geplant. Daarover de volgende keer meer.
De voortuin, proeftuin
Het voorjaar was droog en de zomer is heet, gelukkig hebben we ook een zeer wisselende periode gehad met regen én zon. Bij de met vaste planten ingezaaide vakken valt opkomst tegen. Soorten die goed ontkiemen zijn Euphorbia, Echinacea, Rudbeckia, Malva, maar ook een enkele Baptisia, Trifolium en Aesclepias. Ook nu nog, midden in de zomer ontkiemen er planten, deze week heb ik de Oreganum en Eupatorium ontdekt.
James Hitschmough geeft aan dat in het voorjaar zaaien kan, maar dat oktober het hoogste slagingspercentage geeft. Dat lijkt dus te kloppen. De vakken die vrijwel geen ontkieming laten zien zullen we in oktober opnieuw inzaaien. Het te zaaien aantal planten per m2 is bij deze methode anders als bij het zaaien van gras of eenjarigen. Normaal wordt vaak gerekend met 2-4 gram per m2. Voor de perennial meadow is het aantal gewenste planten per m2 van een bepaalde soort bepalend. Er is een formule ontwikkeld waarbij het kiempercentage en het aantal planten van een bepaalde soort bepalend is. Bij lichte zaden kan het zo maar voorkomen dat er maar 0.05 gram per m2 nodig is. De ontkiemde planten zullen door deze methode bij het ontkiemen al ruim uit elkaar staan, dat is even wennen.
Wat de proefvakken tot nu toe ook laten zien is dat de mulchlaag van zand goed werkt tegen allerlei soorten onkruid en gras. Het nadeel is denk wel dat de bovenlaag snel uitdroogt. Het advies om 2-3 x per week te sproeien, voor een goede ontkieming hebben we een tijd vol gehouden. We merkten echter dat het vele water voor de ingeplante, niet bezande, vakken te veel van het goede was. We geven nu alleen nog incidenteel water en kijken wat er verder nog ontkiemt.
De ingeplante vakken laten goed zien welke plantcombinaties mooi en minder mooi zijn, over welke periode bloei plaats vindt en of ze stevig zijn. Een top combi is voor mij Trollius ‘Golden Queen’ (oranje) , T. ‘Lemon Queen’ (geel) in combinatie met Lythrum virgatum ‘Dropmore Scarlet’ (lila). Gedurende de droge periode zijn een paar soorten weggevallen die de droogte toch niet konden verdragen een voorbeeld is Nepeta nervosa.
Het grote vak met grassen, dalia’s en gladiolen heeft het overigens erg goed gedaan. De Gladiolen, zijn door de beperkte hoeveelheid water juist stevig geworden en hadden geen ondersteuning nodig. In de verschillende vakken zijn Achillea’s opgekomen uit nog aanwezige wortelstokken. Deze heb ik in een aantal vakken laten staan. Het resultaat is een aanvulling met een mooie horizontale structuur. Door de lang bloeiende witte schermen lichten de vakken op. Ook tussen de grassen geeft dit een fantastisch effect. Deze soort is een blijvertje!
De varentuin met Liriope, Carex en drie soorten varens, groeit goed. De kleine cyclamen beginnen te bloeien. We hebben aan dit groene vak Hemerocallus ‘Arctic Snow’ toegevoegd om ook in de zomer wat licht en kleur te krijgen.
De boomgaard
In de boomgaard is een bermmengsel gezaaid met half hoge kruidenvegetatie met 20 soorten (Advanta). Het zijn inheemse één-jarigen en vaste planten. Ook hier geld dat nog niet alle vaste soorten zijn opgekomen. Om dit jaar toch veel kleur te hebben heb ik eenjarige Coreopsis lanceolata en klaproos aan het mengsel toegevoegd. Ook hier komen langs de randen van het ingezaaide vlak veel Achillea’s op.
De achtertuin
De eenjarige planten die we in de achtertuin hebben gezaaid zijn goed opgekomen en bloeien overvloedig.
Dit zijn de vakken die uiteindelijk een perennial meadow moeten vormen. Het doel was om ook deze zomer al wat kleur in de tuin te hebben, maar ook om de groeiomstandigheden te observeren. Aan de bloembedden is goed te zien waar veel schaduw van de omringede bomen aanwezig is en waar het de hele dag zonnig is. Daarnaast blijkt een vak waar ik niet zo veel van verwachte juist optimaal te groeien doordat hij iets in de in de luwte staat. Een ander vak dat meer op de zon ligt blijkt ook meer op de wind te liggen. Dit vak is bij een zware onweersbui dan ook ingestort. Al met al ben ik blij dat we deze vakken al kunnen observeren.
Er zijn verschillende topcombinaties; korenbloem, Cosmea en kleine zonnebloem is erg mooi. Het vak met ridderspoor, juffertje in het groen en enkel afrikaantje heeft een totaal ander karakter, maar is erg geslaagd. In twee andere vakken overheerst de klaproos de meisjesogen en ridderspoor.
De dille en wilde peen, die 5% van de mengingen uitmaakten, zijn slechte opgekomen, maar het lijkt erop dat ze zich alsnog ontwikkelen. Het idee van een transparant laagje boven de andere soorten is met een beetje fantasie zichtbaar.
Mijn conclusie is dat je ook bij het zelf samenstellen van eenjarige zaadmengsels goed op de kiempercentages moet letten. Meer wilde peen en dille en minder klaproos!
In het achterdeel van de tuin met voorheen 100% gazon hebben we alleen graspaden uitgemaaid en kijken we wat er aan grassen en vegetatie ontwikkelt.
De zonering die door het afwisseling tussen inplanten, inzaaien en extensief beheren is ontstaan bevalt goed en geeft veel afwisseling. Het is een mooi aanknopingspunt voor de ontwikkeling van de tuin.
Binnenkort zijn de reuzenkralen die we voor het Merovechpark in Rijnsburg hebben gemaakt ook te koop voor in je eigen tuin. Cor Unum ceramics gaat ze maken, net als de kralen voor het Merovechpark in Rijnsburg. Elke kraal wordt met de hand gevormd en gedecoreerd dus elke kraal is weer uniek. Ook zo’n uniek tuinornament in je eigen tuin? Neem contact op met Parklaan buitengewone projecten of met Cor Unum ceramics. We komen graag langs om samen de plek, het aantal en de kleur te bepalen.
De eerste fase van de tuin is aangelegd. Dankzij het goede weer hebben we de grondbewerking, het aan- en verplanten en het zaaien allemaal al kunnen uitvoeren.
De voortuin, het proefveld
We hebben 6 verschillende mengsels met perennials ingezaaid én ingeplant. Naast het vak met ingeplante soorten (plantafstand 25-30 cm wildverband) is steeds een vak met dezelfde soorten ingezaaid. De vakken die zijn ingeplant gebruiken we als vergelijking ten opzichte van de gezaaide vakken.
De vakken zijn circa 2 x 2 meter groot. Bij het zaaien is de methode van James Hitchmough aangehouden waarbij zand en jute gaasdoek wordt aangebracht op het zaaibed. De ingeplante vakken zijn niet voorzien van zand en gaasdoek. Daardoor kunnen we ook het verschil in onkruidgroei observeren.
Het zand, voorkomt ontkieming van allerlei in de grond aanwezige zaden (mulchlaag) en zou, als het jute is verteerd, slakken moeten weren. Daarnaast zorgt het voor een extra schrale bodem, bemesten is bij deze methode uit den boze. Het is de bedoeling dat de planten compact en stevig worden. Enig en belangrijk verschil is dat we de oude zode niet hebben verwijderd maar hebben laten frezen en spitten. Bij het verwijderen komen namelijk enorme hoeveelheden gras en grond vrij en zakt het maaiveld niveau flink. Zeg maar 5-10 cm. Dat kun je natuurlijk weer opvullen met het scherpe zand als afdeklaag. Maar we vonden het te drastisch om zoveel materiaal af te voeren. Een nadeel van het frezen en spitten is dat je alle losse pollen gras, die aan en net onder het oppervlak liggen moet uitharken. De pollen groeien namelijk toch wel weer snel aan, al gaat het bij de bezande zaaibedden een stuk trager. Een groot deel van het gras ligt gelukkig diep en verteert.
Na het aanbrengen van ca 5 cm zand zijn de zaadmengsels gezaaid. De zaadmengsels hebben we zelf samengesteld en bestaan gemiddeld uit 10 soorten. In totaal hebben we ongeveer 40 soorten. Het zaad werd gemengd met fijn zaagsel. Twee handen zaagsel per m2. Zaagsel wordt gebruikt omdat het makkelijk strooit en goed zichtbaar is. Daarnaast houd het een klein beetje vocht vast. Nadeel is wel dat het echt windstil moet zijn. Na het zaaien zijn de proefvakken afgedekt met jute gaasdoek. Ook dit houdt een beetje vocht vast, maar bescherm het zaaibed ook voor graafwerkzaamheden van honden, katten, konijnen en in onze tuin ook de das. Bobbie onze hond graaft niet, maar vindt het jute wel erg fijn om op te liggen. Beter dan het kriebelende gras of het zand. Na het inharken is jutedoek aangebracht en vastgezet met haringen.
Op dit moment, door het droge weer, beregenen we de proefvelden 3-4 keer per week. Uit tabellen van James blijkt het kiem % bij een regelmatige beregening exponentieel toe te nemen. Daarna zou de beplanting droogte moeten kunnen verdragen. Fijn dat we een bron in de tuin hebben….
Het zaaigoed dat we in oktober in kleine bakken hebben gezaaid ontkiemt overigens nog bijna niet. Alleen de Baptisia komt op. Een zaad dat volgens Jamens een laag kiem% heeft.
Naast de proefvaken zijn er nog een aantal vakken ingezaaid met 1-jarigen en hebben we gladiolen, dahlia’s en grassen geplant. Als er weinig tot niets ontkiemt hebben we in ieder geval de hele zomer kleur in de voortuin.
Een groot schaduwvak bij de entree is ingeplant volgens het aantal principe van Michael King met maar 5 hoofdsoorten. (liriope, waldsteinia, naaldvaren, eikvaren en koningsvaren) en 4-5 nevensoorten. De vormgeving is gebaseerd op de FLOW principes van Nigel Dunnet ( zie post februari)
De boomgaard
De Boomgaard heeft een glooiend oppervlak gekregen dat is ingezaaid met een bermmengsel (stay green < 50 cm). Het is een bermmengsel met meerjarige inheemse planten zoals brunel, margriet, witte, rode en rolklaveren en duizendblad. Er komt inmiddels een groene waas overheen. Het zaaigoed begint te ontkiemen. De glooiingen zijn gemaakt van uit komende grond uit een cunet dat we voor de verharding nodig hadden. Bij de boomgaard zullen we alleen de randen maaien.
De achtertuin
Het is de bedoeling dat we pas volgend jaar Perennial meadows gaan maken in de achtertuin. Maar we zijn toch gestart met het maken van de grote plantvakken. Ook hier zijn de vakken gefreesd en gespit. We hebben echter geen vaste planten gezaaid maar éénjarigen zoals cosmea, korenbloem, ridderspoor, afrikaantje en juffertje in het groen. Steeds eenvoudige mengsels met een hoofdsoort en 2 nevensoorten. Door met deze vakken te starten hebben we ervaring opgedaan met het zaaien met zaagsel; we kunnen aan de groeisnelheid beter zien wat schaduw en vocht voor invloed hebben en we hebben natuurlijk ook dit eerste jaar al kleur. Er wordt bij perennial meadows geadviseerd 10 % éénjarigen mee te zaaien zodat er het eerste jaar al wat te zien is, vaste planten bloeien namelijk zelden het eerste jaar. We lopen nu dus zelfs een jaar vooruit, maar verwachten dat er automatisch éénjarigen in de vaste plantenmengsels komen.
Achter in de tuin hebben we geen zaaibedden gemaakt maar zijn de vakken alleen uitgezet met tonkinstokjes en gaan we de paden maaien. We kunnen dan goed zien welke vegetatie er opkomt als je niets doet. Het gras zit nu al vol met thijm-ereprijs, hondsdraf, kleine geranium, vijfvingerkruid (potentilla reptans) en een kleine zegge. Hier en der staan margrieten en pinksterbloem. Een aantal soorten zijn indicatoren van vochtigere voedselrijke plekken. Wellicht dat het leem in het zand (zwak leemhoudend fijn zand) daar iets mee te maken heeft.
Het wachten is nu dus op het ontkiemen!
Als je vragen hebt over de Perennial Meadow blog kun je altijd contact met ons opnemen.